Abstracts
This paper seeks to present the theory of continental drift and the plate
tectonics, helping to explain the presence of volcanoes, earthquake and
the formation of mountains. The earth‘s lithosphere is broken into huge
fragments, called tectonic plates which are not fixed but slowing moving
on top of the mantle of the earth. They may diverge on the ocean floor,
providing space for hot magma from the interior of the earth to emerge
as lava which solidify when they meet cold sea water to form mid -ocean
ridges. They may collide, with one plate pushed underneath the other,
provoking earthquake and volcanoes. Plate tectonics help explaining why
earthquakes are present in specific zones, namely along the ring of fire
along Pacific ocean and countries around Mediterranean sea.
1.Tổng quan
Khi nói ‘non cao tuổi vẫn chưa già’ (Tản Đà) dĩ nhiên là nói tượng trưng,
nói theo nghĩa bóng. Nói theo nghĩa đen và nếu so với tuổi đời người thì
các ngọn núi đều già. Thực vậy, với câu thơ:
Ba vạn sáu ngàn ngày là mấy
Cuộc phù du trông thấy cũng nực cười
cho thấy đời người nếu sống đến 100 tuổi thì cũng dài ba vạn sáu ngàn
ngày chứ thực ra, tuổi thọ con người chỉ chừng 75 tuổi với đàn ông và
81 tuổi với đàn bà.
Nguyễn Du há chẳng phảì sử dụng chữ trăm năm nhiều lần trong thi phẩm
bất hủ của cụ:
-Trăm năm trong cõi người ta,
-Trăm năm tính cuộc vuông tròn,
-Trăm năm để một tấm lòng từ đây,
-Trăm năm danh tiết cũng vì đêm nay,
-Trăm năm tạc một chữ đồng đến xương,
-Trăm năm biết có duyên gì hay không
- v.v.
Tuy nhiên trong địa chất học thì đơn vị để tính tuổi không phải là 1
năm hoặc 100 năm mà là 1 triệu năm (tức là 1 và thêm 6 con 0 nữa!).
Người ta có một thành ngữ ‘già như Trái Đất’. Thực vậy, từ lúc Big Bang
Thuở trời đất nổi cơn gió bụi
trái đất già đến 4 tỷ năm, sinh ra trong những điều kiện thiên nhiên
rất khác với ngày nay, nghĩa là gió bụi mù mịt. Suốt một khoảng thời gian
rất dài, với nhiều đá phun trào từ lòng trái đất, với mưa rơi mưa rơi,
bào mòn, xói lở ... Rồi Trái Đất bị nguội lại dần.
Nhiều câu hỏi địa chất thường nêu ra:
- Vì sao miền Tây nước Mỹ như tại tiểu bang Cali bị động đất luôn mà miền
Đông lại không bị?
- Vì sao các xứ quanh bờ Địa Trung Hải như Ý, Maroc, Turquie, Nam Tư thường
bị động đất mà các xứ Bắc Âu lại không?
- Vì sao có núi lửa?
- Vì sao miền Bắc từ Vịnh Hạ Long, Ninh Bình đến Quảng Bình thì rất nhiều
đá vôi mà trong Nam lại ít có đá vôi?
- Vì sao có vài thực vật rất xưa cùng có mặt cả ở Nam Mỹ lẫn Ấn Độ, Nam
Phi là những nơi rất xa nhau về địa lí?
- Vì sao trên giãy núi Himalaya lại có vỏ sò ốc biển?
- Vì sao cấu trúc địa chất ở vùng Tây Phi Châu giống y như cấu trúc địa
chất vài vùng miền Đông Nam Mỹ?
Vật đổi sao dời: Hôm nay đất liền, ngày mai hải đảo (nói hôm nay, ngày
mai là nói theo thời gian địa chất). Hôm nay còn biển, ngày mai một hòn
đảo do các phun trào từ lòng đất dâng trào lên tạo nên. Và cứ thế, những
chuyện vật đổi sao dời từ hàng trăm triệu năm nay cứ diễn tiến, ảnh hưởng
đến sự tiến hoá của sinh vật, từ động vật không xương sống tiến lên động
vật có xương sống, từ động vật dưới nước tiến hoá lên động vật lưỡng cư,
rồi trên cạn, từ thực vật sơ đẳng tiến hoá lên thực vật cấp cao, mọc thành
rừng dày, ảnh hưởng đến những vùng có tài nguyên như than đá, dầu hoả,
quặng mỏ mà nền văn minh nhân loại mỗi ngày mỗi cần dến.
Vì lịch sử địa chất xưa như vậy, nên trong ngành địa chất học, người
ta phải chia ra nhiều thời kỳ khác nhau để dễ thảo luận (nguyên đại Cổ
sinh Paleozoi, nguyên đại Trung sinh Mesozoi, nguyên đại Tân sinh Cenozoi),
nhưng các nhà địa chất cũng chỉ biết lịch sử trái đất từ vài trăm
triệu năm trở lại đây mà thôi, do nghiên cứu các hoá thạch và các phương
pháp dùng đồng vị phóng xạ để đo tuổi.
Nhờ các kỹ thuật cổ từ học (paléomagnétisme), ta được biết ‘xưa thật
là xưa, nhớ mấy cho vừa’, hình hài trái đất ta ở không phải có dạng như
bây giờ.